En Çok Okunanlar
Güncelleme tarihi: 1 Mar
Malum, yazı MÖ 3200’de icat edilmiştir. Ancak okunmaya değer ilk kitap olan “Gılgamış Destanı” bu icattan sonra sahneye çıkmak için yaklaşık 600 yıl beklemiştir.
Bu ilk kıvılcımı takiben kitap yazımı, ancak Antik Yunan’da felsefenin gelişmesiyle doruk noktasına ulaşmış, dünyada en çok okunan kitaplar listesine girmiş bir çok büyük eser bu dönemde kaleme alınmıştır.
Antik Yunan’dan sonra kitapların varoluş ve yayılma tarihindeki en mühim olay, kuşkusuz 1440 civarında Alman mucit Gutenberg’in matbaayı icadı ile kitlesel kitap üretimine geçiştir.
Bu tarihten önce birçok düşünür, tarihçi ve filozof tarafından değişik konularda kitaplar kaleme alınmıştı. Ancak bu eserler az sayıda olan kütüphanelere hapsedilmiş; hatta bazı çok değerli eser tamamen veya kısmen kaybolup gitmişti.
Matbaanın icadından önce bütün dünyada toplam 30 bin kitap olduğu tahmin edilmektedir. Matbaanın icadı kitap basım ve çoğaltma işini öylesine kolaylaştırdı ki, 15’inci yüzyılın sonuna kadar Avrupa’da milyonlarca kitap (40 bin orijinal kitap, 15 milyon baskı) üretildi.
Rönesans ve Aydınlanma; Antik Yunan, Roma ve İslam dünyasından gelen eski fikirlerin kitaplar sayesinde öğrenilmesiyle ortaya çıktı.
Kitapların ve kütüphanelerin çoğalması akademik eğitimi ve okuryazarlığı yaygınlaştırdı. Sonuç, Batı medeniyetinde, sanatında, yazınında, felsefesinde, biliminde ve düşüncesinde müthiş bir yaratıcılık patlamasıydı.
Bu sıçrayış Reform ve Akıl Çağı’nın yolunu açtı.
Bugünde kitapların rolü aynıdır: Çok kitap üreten, çok okuyan toplumlar sosyal, ekonomik ve siyasal yaşamlarında kitaplara değer vermeyenlerin önünde yer almaktadır.
Dünyada en çok okunan kitaplar, okundukça içinde yeni bir şeyler keşfedilen, analitik ve derinlemesine okumayı hak eden eserlerdir.
Bu kitaplar sevgi, dostluk, adalet, özgürlük, mücadele, insanlığın ortak acıları ve insan doğası gibi evrensel ve her daim güncel olan konuları işler. Platon’un “Devlet”ini okuduğunuzda bugüne ait siyasi ve toplumsal sorunlara yeni bir bakış açısı kazanırsınız.
Ayrıca bu kitaplar okuruna ilham veren ve yaşamına değer katan mesajlar barındırır. Mesela, Marcus Aurelius’un “Kendime Düşünceler” eseri, iyi bir yaşamın nasıl olması gerektiğine dair rehberlik sunan bilgelik kaynağıdır.
Bu kitaplar yazıldıkları dönemden bağımsız güncelliklerini korurlar ve yaşamsal problemleri çözmek için okuruna yeni perspektifler sunarlar.
Ancak bu değerli kitapların sayısı çok değildir. Bu eserleri arayıp bulmak beceri ve emek istemekle beraber, bu çabaya değer. Çünkü modern insanın değersiz kitapları okuyacak kadar zamanı yoktur.
Entellektüelliğin bir boyutuda okumaya değer, hayatı zenginleştiren ve yeni perspektifler sağlayacak kitapları bulup okumaktır.
Yazılı ve görsel medyada sık sık karşımıza çıkar: Mutlaka okunması gereken kitaplar veya mutlaka okunması gereken 10 kitap…
Bu listeler akıllı okuyucu için çok fazla bir anlam ifade etmez. Belirlenmiş kitaplardan oluşan bir listenin okur için mutlaka okuması gereken kitaplar olacağı görüşünü ileri sürmek medya pazarlamasından başka bir şey değildir.
Benim tavsiyem şudur: Sizin için değer taşıyan, sizin ilgi alanlarınıza uygun az sayıdaki değerli kitapların arayışı içinde olun ve iyi bir kitabı neden okumanız gerektiğini bilin. Bu kitapları çağlar boyunca çok okunan kitaplar arasında bulabilirsiniz.
Burada yaşam ve siyaset felsefesi konusunda seçtiğim 10 kitap, tamamen benim şahsi tercihlerim çerçevesinde seçilmiş eserlerdir. Bu kitaplar en çok okunan kitaplar listesine girmiş ve yaşam bilgeliği ile dolu olan yüzlerce kitaptan sadece bir seçkidir.
Bu listedeki seçim esasları size yol gösterebilir. Ama zaman az; milyonlarca kitap var ve en iyilerini seçmek zorundayız.
Sun Tzu’nun MÖ 770-476 yılları arasındaki bir dönemde Çin'in Wu eyaletine hizmet eden bir askeri stratejist ve komutan olduğu düşünülüyor. Bazı bilim adamları, eserin, Çin'in bölündüğü MÖ 475-221 yılları arasında yazılmış olabileceğini iddia ediyor.
Savaş Sanatı, askeri strateji ve harbi kazanmakla ilgildir. 18’inci yüzyılın sonlarında Avrupa’da ortaya çıktı. Napolyon’un eseri okumuş olabileceği düşünülüyor. Bazı askeri tarihçiler, bu eserin Napolyon’un Avrupa Savaşı'ndaki yaklaşımını etkilediğini öne sürdüler.
Kitap, yüzyıllar boyunca askeri liderleri açıkça etkilemiş ölümsüz bir eserdir. General Douglas MacArthur Savaş Sanatı’nı her zaman masasında bulundurduğunu söylemiştir.
Günümüzün birçok savaş stratejisi ve harp prensibi Sun Tzu’dan esinlenilerek yaratılmıştır.
Savaş Sanatı, tarihsel ilgisinin yanı sıra, liderlik prensiplerine yaptığı atıflar nedeniyle iş dünyasında birçok liderin okuduğu ve tavsiye ettiği bir eser olma özelliğini de taşımaktadır.
Bazı tarihçiler Savaş Sanatı’nın hala Çin ordusunu etkilediğini savunuyor. Kitap savaşın ve liderliğin doğasını öğrenmek için en iyi kaynaklardan biridir.
Platon, Antik Yunan filozoflarından biridir. MÖ 427-347 yılları arasında yaşamıştır. Aristoteles'in hocası olan Platon, felsefe tarihinde derin izler bırakmıştır.
Platon, Devlet’i MÖ 390 civarında kaleme almıştır.
Devlet, felsefe tarihinde en etkili eserlerden biridir. Birçok bilim adamı onu siyaset teorisi ve etiğinin bir şaheseri olarak görür. Adaletin doğasını, ideal toplumu ve bireyin toplumdaki rolünü inceler.
Platon eserinde, ideal toplumu filozofların yönetmesi gerektiğini, adaletin iyi bir toplumsal yapının anahtarı olduğunu belirtir. Platon'a göre adalet, iyi işleyen bir toplum için temel bileşendir.
Devlet'in en ünlü bölümlerinden biri mağara alegorisidir. Aydınlanma sürecini ve cehaletten bilgiye yolculuğu temsil eden mağara alegorisi felsefenin hala tartışılan en ilginç konularından biridir.
Platon’un Devlet’i felsefe, politika veya etikle ilgilenen herkes için kesinlikle okumaya değerdir.
Kitabı okuyunca, süregiden siyasi tartışmaların anlamsızlığında 2500 yıl öncesinin bilgeliğine şaşırmamak imkansızdır. Demokrasiyi daha iyi anlamanıza katkı sağlayacaktır.
Aristoteles, MÖ 384-322 yılları arasında yaşamış, en büyük filozof olarak anılan bir şahsiyettir.
Felsefeyi Platon'dan öğrenmiş, Büyük İskender'e öğretmenlik yapmıştır. Aristoteles, felsefe ve bilimin her dalıyla ilgilenmiştir.
Aristoteles'in Nikomakhos’a Etiği, Batı ahlak felsefesinde, iyi yaşamın doğasına ve erdemin bunu başarmadaki rolüne odaklanan temel bir metindir.
Aristoteles'in, oğluna ithafen kaleme aldığı Nikomakhos'a Etik’in ana fikri şudur: “Mutluluk, sevinç, serpilip gelişmek” anlamına gelen ”eudaimonia” insan yaşamının nihai amacıdır.
Aristoteles, eudaimonia'ya ulaşmanın ömür boyu erdem ve kendini geliştirme arayışını gerektirdiğini savunur.
Nikomakhos’a Etik yüzyıllar ötesinden gelen ve bugün nasıl yaşamamız gerektiği konusunda yolumuzu aydınlatan kuvvetli bir ışıktır.
Marcus Tullius Cicero, MÖ 106-43 seneleri arasında yaşamış olan Romalı devlet adamı, bilgin, hatip ve yazardır. Dostluk Üzerine eserini MÖ 44 yılında kaleme almıştır.
Cicero’nun Dostluk Üzerine kitabı Antik Çağ'ın en önemli eserlerinden biridir. Stoacılar ile Epikürcülerin iyi bir yaşam için olmazsa olmaz olarak gördükleri dostluğun ne olduğu ve nasıl olması gerektiğine dair tespitler barındırır.
Platon’un diyalogları örnek alınarak yazılmıştır. Kitapta baş konuşmacı olan Gaius Laelius, Scipio ile olan dostluğundan bahseder ve dostluğun mahiyeti, faydaları, sınırları hakkında bilgece öğütler verir.
Dostluk 2000 yıllık süreçte değerinden, içeriğinden hiçbir şey kaybetmemiştir. İyi ve mutlu yaşam için dün olduğu kadar bugünde gereklidir.
Eser, dostluğun gerçek doğasını öğrenmek ve dostlukları bu ilkeler istikametinde zenginleştirmek için okunması gereken bir başyapıttır.
1469'da Floransa'da doğan Niccolò Machiavelli büyük bir stratejisti. İtalyan şehir savaşlarında etkin rol oynadı. Medici'ye karşı bir komplodan suçlanarak hapsedildi. Serbest bırakıldıktan sonra, aile çiftliğine çekildi ve burada Prens’i yazdı.
Machiavelli, 1527'de öldü. Prens, Machiavelli'nin ölümünden sonra 1532’de yayınlandı.
Prens, siyaset biliminin ilk eseridir. Beş yüz yıl önce yapılan gözlemler, bugün için de geçerlidir. Machiavelli bu kitabı, gücü kazanma ve elde tutma yöntemlerini göstermek için Medici Ailesi'ne yazmıştır.
Machiavelli sorgulanmayan bir otoriteyi öne çıkarırken "yumuşak gücün" değerini de vurgulamıştır. Şu tavsiyesi önemlidir: “Bir prens yeteneklere saygı göstermeli, yetenekli insanları cesaretlendirmeli ve mesleğinde iyi olanları onurlandırmalıdır.”
Prens, yönetimler ve yöneticiler için etkili kurallar dizisi oluşturması nedeniyle tarihin önemli bir belgesidir. Bu kurallar iyi ve kötü yönde olmak üzere çeşitli güçler tarafından kullanılmıştır.
Daha sonra 19’uncu yüzyılda İtalya'yı birleştirecek olan İtalyan vatanseverler, onu İtalyan birleşmesinin tutkulu bir peygamberi olarak görmüşlerdir.
Prens, aynı zamanda, “gaye vasıtayı meşru kılar” düsturunu temsil eden Makyavelist düşüncenin kaynağıdır. Birçok kişi tarafından "Şeytanın Hileleri" olarak kınanmıştır. Machiavelli, VIII. Henry'ye Papa'ya meydan okuması için ilham vermekle ve Fransa'daki Protestanların katliamını kışkırtmakla suçlanmıştır.
Bununla birlikte, Prens Batı tarihinin en çok okunan kitaplarından biri olmaya devam ediyor. Günümüzde yazılan modern liderlik metinlerinin birçoğu bu kitaba gönderme yapar.
1533 yılında doğan Michel de Montaigne, deneme türünün isim babasıdır. Her zaman özgür düşüncenin savunucusu olan Montaigne, aynı zamanda Rönesans edebiyatının en önemli isimlerinden biri ve ilk “modern insan” olarak anılır.
Denemeler ilk defa 1580 yılında basılmış; Montaigne 1592’de hayatını kaybetmiştir.
Montaigne'nin hemen hemen her şey hakkındaki olağanüstü hikayeleri ve gözlemlerini yazdığı “Denemeler" kendisinden sonra neredeyse her nesilde hayranlıkla karşılandı ve defalarca okundu.
Montaigne, tüm insanların temel özelliklerinin benzer olduğunu ve dikkatli bir gözlemle bunların tespit edilebileceğini fark etti. Bunları yazınca, hayranları büyük bir şaşkınlık içinde “Benim hakkımda bu kadar şeyi nereden biliyor” sorusunu sormadan kendilerini alamadılar.
Gustave Flaubert’in dediği gibi, Montaigne’in Denemeler’i bir şeyler öğrenmek için değil, “yaşamak için” okunur.
Kitabı okurken genelde okuyucuların kapıldığı hisse kapılabilir, “Hayat boyu okunacak malzeme var burada, dün yazılmış gibi” diyebilirsiniz.
Thomas Paine 1737’de doğmuş; Amerikalı siyasi aktivist, filozof, yazar, siyaset kuramcısıdır. Düşünceleriyle Amerikan Bağımsızlık Savaşı'nı ve Fransız Devrimi'ni etkilemiştir.
Akıl Çağı 1794’de yayınlandı. Paine 8 Haziran 1809’da New York’da ölmüştür.
Thomas Paine, Akıl Çağı adlı kitabında, Tevrat ile İncil’in eleştirisine girişirken, “Tek bir Tanrı’ya inanıyorum... Yeryüzü yaşamı ötesindeki mutluluğa inanıyorum; insanlar arası eşitliğe ve sevgiye inanıyorum ve şuna da inanıyorum ki, dinsel görevler adil olmayı, hemcinslerimizi mutlu kılma çabalarını kapsar...” diyerek sözlerine başlar.
Hemen arkasından “kutsal” diye biline gelen kitapların Tanrı yapısı değil, insan yapısı şeyler olduğunu söyledikten sonra yaylım ateşine başlar.
Akıl Çağı, dini kurumları sorguya çeker, dini kurumların manipülatif, sömürücü niteliklerini ele alır. Paine, kitabında Tanrı'ya inandığını, ama yürürlükteki dinsel uygulamalara karşı olduğunu belirttiği için dinsizlikle suçlanmıştır.
Bugün hala birçok ünlü kütüphanede baş köşeyi işgal eden bu kitabın yazarı için Napolyon Bonapart vaktiyle şöyle demiştir: “Yeryüzünün her bir kentine Thomas Paine'in saf altından yapılmış heykelinin dikilmesi gerekir.”
George Orwell 1903 yılında Hindistan’da doğdu. Orwell eşiyle beraber Franco’ya karşı İspanya İç Savaşına katıldı. İspanya İç Savaşı’ndaki tespitlerini anlattığı Katalonya’ya Selam 1938 yılında yayınlandı.
Katalonya’ya Selam Orwell’in ölümsüz eserleri “1984” ile Stalin karşıtı bir alegori olan “Hayvan Çiftliği” kitaplarının ön çalışması olarak görülür.
Katalonya'ya Selam, Orwell’in İspanya İç Savaşı manzaralarını, yaşadıklarını, ve gözlemlerini her iki tarafın işlediği suçlarla dolu acımasız bir çatışmayı anlattığı unutulmaz eseridir.
Orwell’in en ünlü kitaplarından “1984” ve Hayvan Çiftliği'nin olgusal arka planını merak edenler için Katalonya'ya Selam muhakkak okunması gereken bir kitaptır.
Yirminci Yüzyılın En iyi 100 Kurgusal Olmayan Kitapları arasında gösterilen Orwell'in İspanyol Savaşı hesaplaşması, kurgusal olmayan anlatının göz kamaştırıcı bir eseridir.
1905 yılında doğan Viktor Emil Frankl, Avusturyalı nörolog ve psikiyatristtir. Logoterapinin kurucusudur.
1942 yılında ailesi ile tutuklanarak toplama kampına kapatılan Frankl, 3 yıl toplama kamplarında kalmıştır. Bu kamplarda yaşadıklarını 1946 yılında basımı yapılan İnsanın Anlam Arayışı adlı eserinde anlatmıştır.
Amerikalı yazar Harold S. Kushner, İnsanın Anlam Arayışı’nı "çağımızın en büyük kitaplarından biri" olarak nitelendirmiştir.
Frankl'ın düşüncesinin özü, hayatımızdaki anlam arayışının bireyin ana motive edici gücü olması gerektiğidir. Frankl'ın ortaya attığı logoterapi kavramı hayatın en korkunç koşullarında bile bir anlam bulunabileceğini savunur.
Frankl, okuyucuya yaşadığı ve gördüğü korkunç şeyleri, insanları nasıl gözlemlediğini ve insanların görünüşte imkansız olan engellerle nasıl başa çıkmaya çalıştıklarını anlatır.
Frankl’ın kitabı, yaşamı sorgulayanlar için defalarca okunmayı hak eden bir eserdir.
Kesin inançlılar Amerikalı sosyal filozof Eric Hoffer tarafından yazılan kurgusal olmayan bir kitaptır. Eser ilk defa 1951'de yayınlanmıştır.
Kesin İnançlılar kitle hareketlerinin statükoya meydan okumak için neden ortaya çıktığını dünya tarihi ve sosyal psikolojiyi kullanarak çeşitli argümanlarla açıklar.
Hoffer, dini, sosyal veya ulusal olsun, fanatik ve aşırılık yanlısı hareketlerin, kendi bireysel yaşamlarının değersiz veya boşa gittiğine inanan çok sayıda hüsrana uğramış insanın radikal değişim talep eden bir harekete katılmasıyla ortaya çıktığını savunur.
Ayrıca, ahlaksızlığın yoğun olduğu, gelişmemiş toplumlar üzerine de yerinde tespitlerde bulunur.
Kitaptaki sosyal psikoloji alanındaki tespitler, son derece kışkırtıcı bir bakış açısı sağladığı için günümüz dünyasını anlamak isteyenlerin başucu kitabı olmaya aday bir eserdir.
Kitabı okurken bugünü anlattığı izlenimine kapılırsınız.
Bu uzun yazıyı özetleyecek olursak;
Dünyada ve Türkiye'de en çok okunan kitaplar arasından okunması gereken kitapları arayıp bulmak, bu kitapların keyfini çıkarmak sizin maharetinize kalmış. Kaliteli kitaplarla dolu günleriniz olsun.
Comments