İnsan Olmak - Kitap İnceleme

“İnsan Olmak” Engin Geçtan

Engin Geçtan, (1932-2018) psikiyatri üzerine son derece saygın bir uzmandır. 

1987 yılına kadar çok sayıda basım yapmış ve yapmaya devam eden bilimsel (İnsan Olmak, Varoluşçu Psikiyatri, Normaldışı Davranışlar ve Psikanaliz ve Sonrası) dört kitap yazdı. Daha sonraki yıllarda birçok  roman-senaryo çalışmaları yaptı.

Ülkemiz insanıyla ve bugün yaşanan süreçlerle ilgili düşüncelerini anlattığı “Kimbilir?” 1998 yılında, “Hayat” ise 2002 yılında yayımlandı. Prof. Dr. Engin Geçtan 86 yaşında yaşamını yitirdi.

"İnsan Olmak" Engin Geçtan’ın en çok okunan kitaplarından biridir.

“İnsan Olmak” Kimler İçin

Kitap insan psikolojisine ve kişisel gelişim alanına ilgi duyanlar içindir. Engin Geçtan “İnsan Olmak” kitabıyla özellikle kendini tanımak isteyenlere, yaşamındaki yalnızlık, anlam arayışı, yüzeysellik hissiyle boğulanlara, meslek olarak psikoloji, danışmanlık ya da benzer alanlarda çalışanlara hitap etmektedir.

“İnsan Olmak" Konusu ve Kısa Özet

Engin Geçtan "İnsan Olmak" kitabında, insanın iç dünyasını, benlik gelişimini, duygusal tepkilerini, insan olmanın anlamını psikolojik ve felsefi bakış açılarıyla 12 bölümde ele alıyor. Özellikle:

• Toplumda yalnızlık, yüzeysellik, öfke ve diğer insanlara duyulan korku, insan ilişkilerindeki değişim gibi konulara değiniyor. 

• Duyguların, kişiliğin kökenleri üzerine düşünmeyi teşvik ediyor; bireyin kendisini tanıması, davranışlarının nedenlerini sorgulaması konularını derinlemesine işliyor.

• Okuyucuya, kendisiyle ve çevresiyle daha derin, anlamlı bir ilişki kurmak üzere farkındalık kazandırmayı hedefliyor. 

• Varoluşçuluk perspektifinden bakıldığında, kitabın ana ekseni insanın özgürlüğü ve sorumluluğu etrafında şekilleniyor. Geçtan, bireyin yalnızlık, değersizlik, kaygı ve öfke gibi duygularla yüzleşmesini varoluşsal bir zorunluluk olarak görüyor. 

“İnsan Olmak” Ana Fikri

Engin Geçtan’ın “İnsan Olmak” kitabının ana fikri insanın; modern dünyanın hızına kapıldığın kendine ve çevresine yabancılaştığı, bununla beraber kendi iç dünyasına dönerek yeniden kendini bulabileceğidir. Kitap, İnsanın kendi potansiyelini, duygularını ve sınırlarını tanıyarak daha bilinçli, dengeli ve anlamlı bir yaşam sürmesi gerekliliğini vurgular.

Engin Geçtan, insanın yalnızca toplumsal rollerle, unvanlarla ya da başarı ölçütleriyle tanımlanamayacağını; asıl insanlığın, duyguların farkına varmak, korkularla yüzleşmek ve içsel bütünlüğe ulaşmakla mümkün olduğunu ifade eder.

“İnsan olmak”, Geçtan’a göre bir varış noktası değil, yaşam boyu süren bir farkındalık yolculuğudur. Kişi bu yolculukta maskelerini çıkarır, sahiciliğe yaklaşır ve hem kendisiyle hem de başkalarıyla daha derin bir bağ kurmayı öğrenir.

“İnsan Olmak” Kitap Temel Çıkarımları

1. İnsanın en büyük bilmecesi yine insandır.

İnsanlık, evreni çözmede ilerlese de kendini anlama konusunda hâlâ yetersizdir. Kendini tanımak, anlamlı bir yaşamın ilk koşuludur.

2. Normallik toplumsal değil, bireysel bir dengedir.

“Normal” olan, toplumun beklentilerine uymak değil; kişinin kendi içsel denge ve doyumunu bulabilmesidir.

3. Toplum insanı korur ama aynı zamanda tutsak eder.

Gelenekler ve modern sistemler bireyi güvende tutar, fakat özgünlüğünü bastırabilir. Gerçek özgürlük, bu dengeyi fark etmekle başlar.

4. Çocukluk, yetişkinliğin görünmeyen temellerini atar.

Anne-baba tutumları, güven, sevgi ve benlik değerinin nasıl şekilleneceğini belirler. Çocuklukta eksik kalan duygular, yetişkinlikte ilişkilerde yankılanır.

5. Bastırılmış öfke ve korku, insan ilişkilerini zehirler.

Bastırılan duygular yok olmaz; şekil değiştirip kaygı, düşmanlık ya da aşırı uyumluluk olarak geri döner.

6. Kendini sevmeyen, kimseyi gerçekten sevemez.

Değersizlik duygusu insanı hem başkalarına bağımlı kılar hem de sevgiyi bir rekabete dönüştürür. Gerçek sevgi, öz-değerle başlar.

7. Kaygı, insanın kendi varoluşundan kaçışıdır.

Kaygıdan kurtulmak, onu bastırmakla değil; yaşamın belirsizliğini ve özgürlüğün yükünü kabullenmekle mümkündür.

8. Sorumluluk, özgürlüğün bedelidir.

Kendi yaşamının yönünü başkalarına bırakmak, bir tür sembolik ölümdür. Her yönüyle yaşama katılmak, seçimlerinin sorumluluğunu almaktır.

9. Yalnızlık bir eksiklik değil, içsel olgunluğun alanıdır.

Yaratıcı yalnızlık insanı derinleştirir; korkulan yalnızlık ise yüzleşilmemiş benlikten kaynaklanır.

10. İlişkilerde “sahip olma” arzusu, sevgi değildir.

Sağlıksız bağlılık, sevgi değil bağımlılıktır. Gerçek ilişki, paylaşım ve özgürlük üzerine kurulur.

11. Nevrotik döngüler farkındalıkla kırılır.

İnsan, hatalarını yineleyerek kendi mutsuzluğunu üretir. Ancak bu döngüyü görmek bile iyileşmenin başlangıcıdır.

12. Yaşamak seyretmek değil, katılmaktır.

Hayatı ertelemek yerine sorumlulukla, cesaretle ve bilinçle yaşamak; insana anlam, özgürlük ve sevme kapasitesi kazandırır.

NOT: Aşağıdaki bağlantıdan "İnsan Olmak" kitap özeti, "İnsan Olmak" PDF ve ses dosyasına ulaşabilirsiniz.